Anevrizma Genetik Mi?

Beyin anevrizması diğer birçok rahatsızlıkta olduğu gibi ne kadar erken teşhis edilebilirse tedavi o kadar etkili olur ve kanama riski azalır. Peki kimler anevrizma şüphesiyle incelenmek için hekime başvurmalı? Ya da anevrizma genetik midir? Annemde, babamda vardı, bende de olur mu? İlk olarak anevrizmadan değil geç kalmaktan korkun diyerek sırayla bu soruları yanıtlamaya çalışalım. 

Ailemde anevrizma öyküsü var. Bende de olur mu?

Bazı anevrizmalar neredeyse kesin olarak kalıtsal risk faktörlerinin sonucudur. Bazı kalıtsal hastalıklar (Ehlers-Danlos sendromu, polikistik böbrek hastalığı vb.), anevrizmanın ortaya çıkışında elverişli koşulları oluşturduğu için anevrizma geliştirme riskini artırır.

Bu nispeten daha kolay tespit edilen kalıtsal rahatsızlıkların yanı sıra, ailede anevrizma öyküsü genel olarak anevrizma gelişme riskini arttırır. Yani anne babanızda, dedenizde vb. birinci derece akrabalarınızda anevrizma ya da anevrizmaya bağlı beyin kanaması öyküsü varsa diğer insanlara göre anevrizma açısından daha fazla riskli gruptasınız demektir. Ancak bu, ailemde anevrizma vakası vardı bende de kesin olacak anlamına gelmemelidir. Çoğu durumda genetik yatkınlık olsa bile anevrizma görülmez.

Aynı aile içerisinde iki veya daha fazla birinci derece akrabada tanısı konulmuş anevrizma öyküsü mevcutsa bu anevrizmalara kalıtsal anevrizma denir. Diğer aile bireylerinin de anevrizma açısından tetkik edilmesi önerilir. 

Diğer taraftan her anevrizma vakasının nedeni genetik faktörler değildir. Damarsal bozukluklar, kafa travmaları, yüksek tansiyon, sigara bağımlılığı, madde kullanımı da anevrizmalara neden olabilir. Ya da mevcut olan ancak fark edilmeyen anevrizmaların kanayarak kalıcı hasar ya da ölümle sonuçlanmasının nedeni olabilirler. Bu sebeple genetik faktörler haricinde sigara kullanmamak, yüksek tansiyonu daima kontrol altında tutmak çok önemlidir.

Yaş anevrizma riskinde bir diğer etmendir. Anevrizma genellikle 40 yaşın üzerindeki kişilerde görülür. Bunun en önemli nedeni daha önce mevcut ancak tespit edilmemiş beyin anevrizmasının yüksek tansiyonun etkisiyle 40’lı yaşlardan sonra ilk belirtisini beyin kanaması olarak göstermesidir.

Beyin anevrizması için diğer bir risk faktörü ise kadın olmaktır. Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla anevrizma görülür.

Beyin anevrizması için tetkik yaptırmalı mıyım?

Aile öyküsü pozitif olan, 40 yaşın üzerindeki kişilerin tetkik edilmeleri önerilmektedir. Sigara kullanımı ve yüksek tansiyon beyin sağlığı açısından kaçınılması gereken iki önemli husustur. Bunların haricinde eğer geçmeyen ve nedeni bilinmeyen baş ağrılarınız varsa ya da normalin dışında beyinle ilgili olabilecek semptomlarınız varsa anevrizma açısından tetkik edilmeniz yararlı olabilir.

Anevrizmam var ne yapmalıyım?

Eğer anevrizmanız mevcut ise kanama riskini ortadan kaldırmak için mutlaka tedavi olmanız gerekir. Tedavi olana kadar yüksek tansiyondan uzak durun. Günümüzde endovasküler coil yöntemiyle kapalı anevrizma cerrahisi başarılı bir şekilde uygulanabilmektedir. Klipslemeye göre riski daha düşük, iyileşme süresi kısa, aynı zamanda estetik görünümün de zarar görmediği bir tedavi seçeneğidir. Bu yöntemde kasıktan girilerek mikrokatater yardımıyla anevrizmanın olduğu damara ulaşılmaktadır. Anevrizmanın içerisi coil adı verilen maddeyle doldurularak kanama riskinin önüne geçilmektedir.