Boyun Damar Tıkanıklığı ve İnme

Tıpta karotis stenozu(darlığı), karotis arter hastalığı olarak bilinen rahatsızlık halk arasında boyun damar tıkanıklığı, şah damarı tıkanıklığı gibi isimlerle anılmaktadır. Boynumuzun her iki tarafında beyni besleyen iki adet ana atardamar bulunur. Bu atardamarlar göğüste aortta başlayarak boyundan beyne doğru ilerler. Parmaklarımızı boynumuzun iki tarafına yasladığımızda nabzı hissettiğimiz kısım bu damarlardır. Tıp dilinde karotis arter olarak adlandırılırlar. Halk arasında ise şah damarı olarak bilinirler.

Yaş ilerledikçe beslenme alışkanlığı, hareketsiz yaşam, sigara kullanımı, yüksek tansiyon, kolesterol, damar yapısı, kalıtsal faktörlerin etkisiyle damar içerisinde yağ, kireç vb. maddeler oluşarak birikir. Oluşan bu plak tabakası damarı tıkayarak beyne giden kan akışını azalttığında boyun damar tıkanıklığı meydana gelir. Eğer damarda beyin hücrelerini oksijen ve besinden mahrum bırakacak şekilde tıkanma olursa ya da tıkanmaya neden olan plak kanla birlikte beyindeki damarlara ulaşarak beyin damarlarında tıkanmaya neden olursa etkilenen bölgedeki beyin hücreleri ölmeye başlayarak inme diğer adıyla felç durumu gelişir. Tüm inmelerin yaklaşık %20’sinin kaynağı karotis arter hastalığıdır.   

Boyun damar tıkanıklığı belirtileri

Boyun damarlarından birisi ciddi şekilde daralana kadar belirti göstermez. Daralma ciddi seviyeye geldiğinde yani beyne giden kan yetersiz kaldığında geçici iskemik atak ya da tam inme durumu gözlenebilir.

Geçici iskemik atak halinde beynin etkilenen bölgesine giden kan akışı geçici olarak kesilir. Hasta bu durumda şuur kaybı, vücudun belirli bir bölümünde hissizlik, karıncalanma, zayıflık, uyuşma, görme ya da duyma problemleri vb. ani ortaya çıkan semptomlar yaşayabilir. Boyun damar tıkanıklığı kan basıncının etkisiyle tekrar açıldığında şikayetler kaybolur. Ancak damarda bir defa plak oluşumu görülmüştür. Her ne kadar geçici bir rahatlama olsa da büyük olasılıkla damar tekrar tıkanacaktır.

Bu kez hasta ilki kadar şanslı olmayabilir. Tıkanan damar kendiliğinden açılmayabilir ve kalıcı inme durumu ortaya çıkarak yaşamı ve hayati fonksiyonları ciddi şekilde tehdit edebilir. Ya da plak parçalanarak beyindeki hayati organları besleyen daha küçük damarları tıkayabilir. Etkilenen bölgedeki yaşamsal fonksiyonlara kalıcı zarar verebilir. Bu nedenle geçici iskemik atak yaşayan hastaların kendiliğinden düzelse bile durumu önemseyerek tedavi olmaları çok önemlidir.

Maalesef çoğu zaman boyun damar tıkanıklığının ilk belirtisi inme ya da geçici iskemik ataktır. Bazen başka rahatsızlıklar açısından hasta incelenirken karotis daralması fark edilebilir.

Karotis daralması ve inme nasıl tedavi edilir?

İlk olarak akut semptomlar tedavi edilir. Ardından karotis hastalığı tedavi edilecektir. Eğer hasta inmeden sonra 4,5 saat içerisinde hastaneye başvurmuşsa beyin damarlarını tıkayan pıhtıyı çözmek için pıhtı giderici ilaç tedavisi uygulanabilir. Eğer geç kalınmışsa ya da ilaçla pıhtı giderilemiyorsa beyni etkileyen tıkalı damarı açmak için kapalı anjiyografik stent tedavisi, ya da açık cerrahi gerekebilir. Hangi tedavinin uygulanacağına şartları göz önüne alarak cerrah karar verecektir.

Akut semptomlar tedavi edildikten sonra ya da daralma akut semptom görülmeden fark edilmişse karotis hastalığının tedavi edilerek inmeye neden olmasının önüne geçilmelidir. Üç tedavi seçeneği vardır. İlaç tedavisi, karotis anjiyoplasti (stent tedavisi), karotis endarterektomi (açık ameliyat). Hangi tedavinin uygulanacağına hastanın inme yaşayıp yaşamadığı, damarın ne oranda tıkalı olduğu, hastanın genel sağlık durumu, damar yapısı, yaşı vb. faktörler göz önüne alınarak hasta özelinde karar verilir.

Bilgi ve randevu için iletişim sayfamızı kullanabilirsiniz.