Parkinson Demansı ve Beyin Pili Tedavisi

Parkinson hastalığı genellikle sadece hareket bozukluğunu içeren bir hastalık olarak düşünülür. Ancak demans, diğer adıyla bunama da parkinsonla birlikte başlayabilecek ya da hastalığın ilerleyen yıllarında ortaya çıkabilecek bir semptomdur.

Diğer taraftan, ileri Parkinson hastalığı olan insanlar için beyin pili ameliyatı, hareket problemlerini kontrol etmede doğru hastada oldukça etkilidir. Geçtiğimiz yıllarda tedavinin parkinson demansı gelişme riskini artırıp artırmayacağı konusunda şüpheler bulunmaktaydı. Amerikan Nöroloji Akademisi'nin tıp dergisi Neurology’de 2020 yılında yayınlanan,  beyin piline sahip hastaların demans geliştirme risklerini inceleyen bir araştırmada tedavinin parkinson hastaları için demans riskini arttırmadığı anlaşılmıştır. Bu yazımızda ilk önce parkinson hastaları için demansın ne olduğundan bahsettikten sonra, beyin pili tedavisi ve yukarıda bahsettiğimiz araştırmanın sonuçlarına değineceğiz.  

Parkinson demansı nedir?

Demans günlük aktiviteleri ve yaşam kalitesini doğrudan etkileyen, ileri düzeydeki hafıza ve düşünme problemlerini ifade eder. Demans başlangıcı, parkinson motor semptomlarının başlamasından bir yıl veya daha uzun süre sonra ortaya çıkarsa parkinson demansı olarak adlandırılır. Demans semptomları Parkinson semptomlarından önce veya aynı zamanda ortaya çıkarsa buna Lewy cisimcikli demasn denir.

Parkinson demansına ne sebep olur?

Parkinson hastalığında hafıza ve düşünme problemleri, beynin yapısı ve kimyasındaki değişikliklerden kaynaklanır. Ancak henüz parkinson bunamasına neyin neden olduğu tam olarak bulunamamıştır.

Parkinson demansının Alzheimer hastalığından farkı nedir?

Demans, Alzheimer hastalığının temel ve olmazsa olmaz semptomudur. Parkinson hastalarında ise demans ortaya çıkabilir veya çıkmayabilir. Motor ve bilişsel bozuklukların birlikte görülmesi nedeniyle demans, Alzheimer hastalarına kıyasla Parkinson hastalarında sosyal ve mesleki işlevsellik üzerinde daha büyük bir olumsuz etki oluşturur.

Her iki demasn arasında örtüşen bazı belirtiler vardır. Ancak genel olarak alzheimer: dili ve hafızayı etkilerken, parkinson: problem çözmeyi, düşünme hızını, belleği ve diğer bilişsel işlevleri ve aynı zamanda ruh halini etkiler. Parkinson hastalarının çoğu, hem Parkinson hem de Alzheimer hastalığı olmaktan ziyade, Parkinson hastalığının ilerlemesi olarak demans geliştirir.

Parkinson hastası kaç kişide bunama görülür?

Parkinson hastalarının zaman içinde bir tür bilişsel bozukluk yaşayabilir. Her kişiye özgü olmasına rağmen, demansın gelişimi ne kadar süredir Parkinson hastası olduğunuza ve hastalığın hangi evrede olduğuna bağlıdır. Genel olarak, Parkinson hastalarının yaklaşık% 30'u ilerlemelerinin bir parçası olarak en basit düzeyde dahi bunama geliştirmez.

Kısaca beyin pili tedavisi nedir?

Parkinson ve benzeri hareket bozukluklarında anormal hareketleri kontrol etmek için beynin belirli bölgelerine elektrotlar yerleştirilir. Elektrotlar, üst göğüste deri altına yerleştirilen bir pile bağlanır. Cihaz, elektriksel uyarılar göndererek hastalığın motor semptomlarını önemli ölçüde azaltır. (Ayrıntılı bilgi için bkz.)

Parkinson beyin pili tedavisi bunamayı iyileştirir mi?

Maalesef iyileştirmez. Hastanın titreme, kasılma, donukluk vb. motor semptomlarını azaltır. Ayrıca, orta ila şiddetli hafıza veya düşünme sorunları olan hastalar ameliyat için uygun değildir.

Beyin pili tedavisi demans riskini arttırır mı?

Yapılan araştırmalara göre beyin pili ameliyatı parkinson hastalarında demans riskini arttırmamaktadır. Amerikan Nöroloji Akademisi'nin tıp dergisi Neurology’de 2020 yılında yayınlanan çalışmada beyin pili takılan, parkinson hastalığına sahip 175 kişi incelenmiştir. Araştırmada yer alan hastalar, beyin pili ameliyatı olduklarında ortalama 12 yıldır Parkinson hastasıydı. Araştırmacılar bir yıl, beş yıl ve on yıl sonra kaç kişinin bunama geliştirdiğini görmek için hastaları takip ettiler. Sonuç olarak parkinson hastalarının genel olarak demans geliştirme riskleri ile beyin pili tedavisi gören parkinson hastalarının demans geliştirme riskleri arasında farklılık görmediler.

Diğer taraftan araştırmacılar erkeklerin, yaşlıların, halüsinasyon görenlerin, ameliyattan önce düşünme testlerinde düşük puan alanların demans geliştirme olasılığının daha yüksek olduğunu buldular.

Sonuç olarak beyin pili tedavisi parkinson hastaları için özellikle ilaçların semptomları istenen oranda azaltmadığı, ilaçların yan etkileri sonucu yeni semptomların ortaya çıktığı, hastalığın ilerlediği hastalar için etkili bir tedavi yöntemidir. Hastaların bir çoğu ameliyattan sonra yaşam kalitelerinde önemli artış tecrübe etmektedirler. Diğer taraftan beyin pili tedavisi demans geliştirme riskini arttırmamaktadır. Parkinson hastalığının ilerlemesinin ve derecesinin bir sonucu olarak bazı hastalar demans geliştirebilirken, bazı hastalarda demans görülmeyebilir.